تعریف رشته و مقطع تحصیلی :

كارشناسي ناپيوسته رشته فوريت هاي پزشكي   prehospital emergency care (b.sc.)

مقطع كارشناسي ناپيوسته رشته فوريت هاي پزشكي يكي از برنامه هاي آموزشي گروه پزشكي مي باشد. دانش آموختگان اين مقطع به عنوان عضوي از تيم سلامت، انجام وظيفه مي نمايند. محدوده وظائف اين فارغ التحصيلان ارائه خدمات درماني در مواجهه با بيماران اورژانسي و مصدومين ناشي از تصادفات، حوادث و بلايا پيش از رسيدن به مراكز درماني بيمارستاني مطابق دستورالعمل هاي مربوطه مي باشد. همچنين به عنوان بازوي فعال عملياتي در تمامي بحران ها و حوادث غير مترقبه آمادگي و توانايي امداد و كمك رساني به مصدومين را دارند.

تاریخچه رشته و پیشرفتهای جدید :

رشته فوريت هاي پزشكي به عنوان يك حيطه حرفه اي از دهه 1960 ميلادي در آمريكا پايه گذاري شده و پس از گذشت نيم قرن پيشرفت قابل توجهي در اين رشته صورت گرفته است. در ايران نيز به دنبال فروريختن سقف فرودگاه مهرآباد در سال 1353 و راه اندازي اولين مركز اورژانس پيش بيمارستاني تربيت نيروهاي لازم جهت اشتغال در اورژانس به صورت غير آكادميك آغاز گرديد، در ابتدا داوطلبان با گذراندن دوره هاي كوتاه مدت و اغلب 6 ماهه به ارائه خدمت در پايگاه هاي اورژانس پيش بيمارستاني مي پرداختند. تا سال 1379 متأسفانه در روند آموزش نيروها جهت اشتغال در اورژانس 115 پيشرفت شايان ذكري رخ نداد تا اينكه در سال 1379 برنامه درسي دوره كارداني رشته فوريت هاي پزشكي در مقطع كارداني تصويب و پذيرش دانشجو از طريق كنكور سراسري صورت گرفت. اكنون با گذشت حدود 7 سال از پذيرش اولين گروه دانشجويان مقطع كارداني و احساس نياز به تقويت بنيه علمي و توان عملياتي فارغ التحصيلان بر آن شديم تا با تدوين برنامه آموزشي رشته فوريت هاي پزشكي در مقطع كارشناسي ناپيوسته ضمن امكان ادامه تحصيل و ارتقاي سطح علمي كاردان هاي فوريت هاي پزشكي با افزايش گستره خدمات رساني ايشان كيفيت و كميت خدمات ارائه شده توسط اورژانس پيش بيمارستاني را ارتقاء بخشيم.

فلسفه :

ما اعتقاد داریم :

• به مصداق آیه 31 سوره مبارکه مائده ( و من احیاها فکانما احیا الناس جمیعا) نجات جان یک انسان همانند نجات جان بشریت است به همین جهت تلاش در جهت حفظ حیات و نجات جان انسانها یک وظیفه شرعی ، اخلاقی و اجتماعی محسوب می کردد .
• تأکید بر ارزشهای اخلاقی ، حرفه ای ققانونی یکی از اجزاء ضروری آموزش رشته فوریتهای پزشکی به شمار می رود .
• با توجهبه اینکه کشور ما کی از ده کشور بلاخیز دنیاست در آموزش دانشجویان ایجاد توانمندی در مقابله با بلایای طبیعی مورد تأکید قرار خواهد گرفت .
• پرسنل فوریتهای پزشکی وظیفه تأمین ، حفظ و ارتقاء سلامت افراد جامعه را بر عهده دارند و این مهم با تکیه بر دانش روز و توجهه به نیازهای جامعه و شرایط جغرافیایی و اقلیمی قابل دستیابی است .
• تلاش در جهت روز آمد کردن اطلاعات علمی و مهرتهای علمی و ارتقاء مستمر کیفیت آنها سرلوحه کار قرار می گیرد .
• در آموزش دانشجویان استفاده از استاندارهای روز و منطبق بر نیاز جامعه سرلوحه برنامه آموزشی قرار می گیرد .
• روش آموزش باید متنوع و بر اساس نیازها ، توانایی ها و تجربیات قبلی فراگیران باشد و با مدنظر قرار دادن استانداردهای ملی ، منطه ای و بین المللی بر اساس تجربیات گذشته نیازهای حال و آینده ارائه می شود .
• حفظ کرامت انسانی در ارئه خدمت یکی از ارکان ارزشی رشته فوریتهای پزشکی خواهد بود .
• حفظ ارزشهای اسلامی و احترام به خصیت انسانها به عنوان یک ارزش مهم همواره مدنظر ارائه کنندگان خدمت قرار خواهد گرفت .
• پژوهش یکی از ابزارهای ارتقای علمی این رشته بوده و مبنای تصمیم گیری در تدوین برنامه و ارائه خدمات می باشد .

رسالت:

تعلیم و تربیت نیروی انسانی مجرب و کارآمد و متعهد به ارشهای اسلامی و انسانی از اجزاء رسالت آموزش رشته فوریتهای پزشکی محسوب می ردد . فارغ التحصیلان این رشته با کسب دانش و مهارت های لازم و منطبق بر نیازهای جامعه و همگام با بالاترین استاندارها قادر خواهند بود امدادرسانی و خدمات مراقبتی پیش بیمارستانی را به بیماران و مصدومین در حداقل زمان ممکن و با کیفیت مطلوب به آحاد جامعه ارائه دهند .

دورنما:

بر اساس این برنامه آموزشی طی ده سال آینده همگام با تحول جامعه دانشجویان این رشته مطابق با استانداردهای جهانی آموزش خواهند دید . با اجرای برنامه آموزشی مقطع کاردانی فوریتهای پزشکی ، داشن آموختگان قادر به ارائه مطلوب خدمات مطابق با شرح وظایف خوهند بود . با تدوین برنامه آموزش مقاطع بالاتر متناسب با استانداردهای جهانی دانش آموختگان این رشته خواهندد توانست با حضور فعال در عرصه های مختلف ارائه خدمات در مارکز فوریتهای پزشکی برترین خدمات اثر بخش و مقرون به صرفه را در جهت اعتلای سلامت جامعه و کاهش مرگ و میر و نقص عضو د رمددجویان ارائه داده و در سطح منطقه ای و بین المللی مطرح باشند .

اهداف کلی (Aims ):

هدف کلی آموزش مقطع کاردانی رشته فوریتهای پزشکی ، تربیت نیروی مجرب ، کارآمد و متعهد است که قادر باشند به عنوان عضوی از تیم سلامت وظیفه خطیر امدادرسانی به آحاد جامعه را در زمان نیاز ( از بدو درخواست تا نتقال به مراکز درمانی ) به نحو احسن به انجام رسانند .

نقش های دانش آموختگان (Role definitions ):

این نقشها شامل : نقشهای مراقبتی ، آموزشی ، بهداشتی و مدیریتی در محله پیش بیمارستانی می باشد .

نکته : افراد مستعد نقش پژوهشی را هم می توانندد در مرحله پیش بیمارستانیانجام دهند .

وظایف حرفهای دانش آموختگان (Task Analysis ):

1. ارزیابی اولیه و سریع بیماری
2. ارایه کمکهای اویه پزشکی به بیماران بدحال و مصدومان
3. برقرار ساختن ارتباط با مراکز اصلی اورژانس و پزشک مشاور
4. ارایه گزارش پزشکی مناسب و مفید به پزشک مشاور یا مرک پیام و کسب تکلیف
5. بکارگیری صحیح تجهیزات موجود در آمبولانس به منظور پایش ، جابجایی ، انتقال و تثبیت وضعیت بیمار
6. انجام اقدامات پایه نظیر گرفتن مسیر وریدی مناسب ، تجویز اکسیژن ، باز نگاه داشتن راه هوایی ، انجام پایش قلبی و نیز اقدامات احیای قلبی ریوی پایه در موارد ایست قلبی – تنفسی ، تجویز مایعات در موارد شوک
7. تجویز صحیح داروهای موجود در آمبولانس ، انجام انتوباسیون لوله تراشه ، دادن شوک الکتریکی به بیمار و سایر اقدامات احیاء پیشرفته با کسب مجوز از پزشک مسئول یا بر اساس دستورالعمل های ابلاغ شده
8. رانندگی وسیله نقلیه جهت رسیدن سریع به محل ماموریت و حمل بیمار به مراکز درمانی در اسرع وقت
9. رعایت اخلاق حرفه ای و اطمینان بخشی به بیمار و همراهان
10. انجام سایر مسئولیتهای محوله بر اساس دستورالعملهای سازمانی و بخشنامهه ای اداری

• • تبصره: فضای عملکردی فارغ التحصیلان این رشته به طور کلی در حوزه پیش بیمارستانی و در موارد خاصی د رحوادث غیر مترقبه است .

استراتژی اجرایی برنامه :

1. جهت نیل به اهداف آموزشی رشته فوریتهای پزشکی ، راهبردهای ذیل لازم است بکار گرفته شوند.
2. تنظیم اهداف و ارائه برنامهه ای آموزشی منطبق بر نیازهای ملی – محلی
3. تأکید بر حفظ حیات و پیشگیری از بروز معلولیت
4. ارائه برنامه های آموزشی از طریق مشابه سازی در مراکز مهارتهای بالینی با استفاده از ابزار و تجهیزات مناسب آموزشی ( مانکن ، مولاژ) و آمبولانس
5. تأکید بر بکارگیری مهارتهای آموخته شده در محیط های واقعی ( مراکز بیمارستانی و سپس در پایگاههای اورژانس)
6. توجه به روشها و فنون جدید آموزش با تأکید بر روشهای حل مشکل
7. طراحی برنامه آموزشی مبتنی بر نقشها و وظایف حرفه ای
8. آموزش دانشجو د رجهت تقویت خودآموزی و یادگیری مستمر
9. طراحی برنامه بر اساس مسائل مربوط به بلایا و تغییرات احتمالی شرح وظایف در شرایط خاص.

شرایط و نحوه پذیرش دانشجو :

پذیرش دانشجو از طریق آزمون سراسری دانشگاهها به صورت نیمه متمرکز ( مصاحبه ، معاینات بدنی و ...) با تأکید بر اختصاص سهمیه به مناطق محروم طبق نیاز اعلام شده از مرکز مدیریت و حوادث فوریتهای پزشکی کشور است .

رشته های مشابه در داخل کشور :

رشته مشابه در داخل کشور وجود ندارد .

رشته های مشابه در خارج از کشور :

رشته مشابه در خارج از کشور وجود دارد به عنوان مثال : در ایلات متحده آمریکا ، به این گروهها تکنسین فوریتهای پزشکی (Emergency Medical Technician ) اتلاق می شود که در سه مقطع پایه (EMT Basic ) شده برای این رشته در ایران در حد EMT Intermediate می باشد .

شرایط مورد نیاز راه اندازی رشته کاردانی فوریتهای پزشکی :

طبق ضوابط دفتر گسترش و ارزیابی آموزش پزشکی می باشد.